Badana czynność uczniów

Poziomy wymagań

1

K

P

R

D

W

I. HISTORIA WOKÓŁ NAS

I. Wiadomości

A

·wie, czym jest historia

·zna, kto tworzy historię

·wie, co to są źródła historyczne

·zna rodzaje źródeł historycznych

·wie, co to jest muzeum, archiwum, archeologia

¨

¨

¨

¨

¨

B

·dostrzega znaczenie i potrzebę uczenia się historii

·rozumie pojęcia

·rozumie związki między przeszłością a teraźniejszością

·rozpoznaje materiał pisarski

·rozumie potrzebę gromadzenia źródeł historycznych

·dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w procesie dziejowym

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·dostrzega w zjawiskach historycznych zależności przyczy­nowo-

-skutkowe

·dostrzega znaczenie wkładu historii lokalnej w dzieje ojczyste

·potrafi klasyfikować źródła

·dociera do źródeł w celu prawidłowego poznania historii, potrafi dokonać selekcji i oceny

·umie określić rolę muzeum, archiwum, biblioteki w zacho­waniu dóbr kultury

·samodzielnie formułuje opinie o oglądanych ekspozycjach, wystawach

·umie opowiedzieć o pracy archeologa, historyka

·umie zastosować pojęcia: archeolog, wykopalisko, źródło historyczne i inne, w zadaniach typowych i nietypowych

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. MOJA MAŁA HISTORIA

I. Wiadomości

A

·zna pojęcia: ród, rodzina, genealogia, drzewo genealogiczne, herb

·zna symbole narodowe

·zna państwa sąsiadujące z Polską

·zna krainy historyczne

·zna krainy geograficzne

·zna główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

I. Wiadomości

B

·rozumie związki łączące rodzinę

·rozumie zakres pojęć: rodzina, ród

·dostrzega rolę pamiątek rodzinnych

·rozumie znaczenie symboli narodowych w zachowaniu

tożsamości narodowej

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·zbiera informacje na temat najbliższych (pamiątki)

·potrafi zaprezentować swoje zbiory i określić ich wartość

historyczną

·potrafi określić położenie Polski na mapie

·potrafi wskazać na mapie sąsiadów Polski i ich stolice

·umie pokazać na mapie krainy geograficzno-historyczne,

przyporządkować plemiona słowiańskie zamieszkujące je

·potrafi przedstawić drzewo genealogiczne swojej rodziny

·planuje i organizuje pracę w grupie

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

III. HISTORIA MOJEGO REGIONU

I. Wiadomości

A

·zna legendę swojej miejscowości (regionu)

·zna legendy dotyczące budowy państwowości polskiej

·zna pojęcie: herb

·zna najważniejsze wydarzenia historyczne związane z regionem

·zna ciekawych ludzi związanych z historią miejscowości

·zna ciekawe miejsca związane z wydarzeniami historycznymi w re-gionie

¨

¨

¨

¨

¨

¨

B

·dostrzega związki dziejowe historii regionu z dziejami ojczystymi

·rozumie pojęcie: herb

·dostrzega wkład regionu w procesie dziejowym ojczyzny

·rozumie potrzebę ochrony zabytków i śladów przeszłości

w regionie

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·posługuje się mapą

·potrafi na mapie wskazać swój region, swoją miejscowość oraz stolicę regionu

·potrafi zaplanować trasę wycieczki po swoim regionie

·poszukuje, gromadzi informacje związane ze swoją małą ojczyzną

·potrafi wykonać album związany z historią swojej miejscowości (regionu)

·dostrzega zmiany cywilizacyjne, które zaszły w regionie

·potrafi w gronie rodziny przeprowadzić wywiad dotyczący swojej miejscowości

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

IV. CZAS W HISTORII

I. Wiadomości

A

·zna jednostki pomiaru czasu

·zna różne sposoby mierzenia czasu

·zna pojęcia: wiek, era, tysiąclecie

·zna przyrządy służące do pomiaru czasu (dawniej i dziś)

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

I. Wiadomości

B

·rozumie pojęcia (objaśniające): linia chronologiczna, wiek

·rozumie umowność rachuby czasu

·dostrzega znaczenie chronologii w historii

·potrafi określić związek powstania kalendarzy, zegarów z obserwa-cją przyrody i ruchem Słońca i Księżyca

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·umie narysować linię chronologiczną i zaznaczyć podane na niej daty

·umie określić wiek podanego wydarzenia

·określa wydarzenia w kategorii wcześniejsze, późniejsze

·umie wskazać narodziny Chrystusa jako wydarzenie początku naszej ery

·dostrzega różnicę w obliczaniu czasu według kalendarza chrześci-jańskiego i innych

¨

¨

¨

¨

¨

V. PRADZIEJE CZŁOWIEKA

I. Wiadomości

A

·zna życie codzienne człowieka pierwotnego

·zna wygląd osady

·zna warunki życia i zajęcia mieszkańców

·zna funkcje osady

¨

¨

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: Układ Słoneczny, gwiazda, planeta, człowiek pierwotny, osada

·rozumie procesy ewolucyjne zachodzące na Ziemi

·rozumie nieuchronność zmian w życiu człowieka

·rozumie współzależności człowieka i przyrody

·rozumie konieczność osadniczego trybu życia

·dostrzega doniosłość odkrycia osady w Biskupinie

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·potrafi zlokalizować miejsca pierwszych osad na terenie Polski

·dostrzega zmiany zachodzące na Ziemi spowodowane oddziały-waniem różnych czynników

·umiejscowi Ziemię w Układzie Słonecznym

·przedstawi teorię na temat powstania Ziemi

·dostrzega rolę osadnictwa (rolnictwa) we wzroście popula­cji człowieka

·osiadły tryb życia a pierwsze pochówki

·wskazać na mapie Biskupin, Gniezno

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

VI. ŻYCIE W DAWNEJ POLSCE I DZIŚ

I. Wiadomości

A

·zna prawa i obowiązki władcy

·zna zasady powstawania miasta

·zna funkcje grodu i wsi służebnych

·zna najstarsze zakony w Polsce i ośrodki kultu religijnego

·zna zasady kultury rycerskiej, mieszczańskiej i ludowej

·zna najważniejsze wynalazki XIX i XX w.

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

I. Wiadomości

B

·rozumie pojęcia: cech, pręgierz, ratusz, rynek, kupiec, rzemieślnik

·rozumie rolę i znaczenie władcy w funkcjonowaniu państwa

·rozumie znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę

·dostrzega rolę i wkład duchowieństwa dla rozwoju państwo­wości polskiej

·dostrzega zjawisko ewolucji rycerza i szlachcica

·dostrzega związki między funkcją, lokalizacją i wyglądem zamku (miasta)

·dostrzega postęp techniczny i zmiany zachodzące w wyglądzie miast i wsi

·dostrzega gwałtowną dynamikę zmian w XIX i XX w. i rozumie ich przyczyny, przebieg i pozytywne i negatywne

skutki

·dostrzega zmiany społeczne zachodzące w społeczeństwach XIX

i XX w.

·rozumie i dostrzega zagrożenia współczesnego świata

·dostrzega potrzebę ochrony śladów przeszłości

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·potrafi rozróżnić symbole władzy królewskiej i książęcej

·potrafi opisać życie codzienne na dworze książęcym, w mieście, na wsi i w klasztorze

·potrafi wykorzystać mapę i wskazać najstarsze grody, stolice

Polski, miejsca kultu religijnego

·potrafi opisać i przedstawić funkcję miast średniowiecznych

i współczesnych

·potrafi umiejscowić najpiękniejsze znane zabytki architek­tury dworskiej, pałacowej i sakralnej

·potrafi odnaleźć w środowisku lokalnym ślady przeszłości, narzędzia pracy i przedmioty codziennego użytku

·potrafi dostrzec i ocenić zjawisko wyzysku dzieci i kobiet w XIX w.

·umie scharakteryzować sposoby spędzania wolnego czasu mieszkańców miast z uwzględnieniem różnic społecznych

·potrafi scharakteryzować zmiany architektoniczne miast i wsi

·potrafi scharakteryzować zajęcia ludności i zmianę stylu życia

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

Poziom

Ocena

K

K+ P

K+ P + R

K+ P + R + D

K+ P + R + D + W

Dopuszczająca Dostateczna

Dobra

Bardzo dobra

Celująca

Badana czynność uczniów

Poziomy wymagań

1

K

P

R

D

W

STAROŻYTNOŚĆ

I. WPROWADZENIE W ŚWIAT CYWILIZACJI STAROŻYTNYCH

I. Wiadomości

A

·wie, jakie czynności decydują o narodzinach cywilizacji

·zna cywilizacje starożytne (Egipt, Mezopotamia, Fenicja, Palestyna, Grecja, Rzym)

·zna rolę, jaką odgrywały rzeki w istnieniu państw starożytnych

¨

¨

¨

B

·uczeń rozumie, co oznacza rok, wiek, tysiąclecie, nasza era, przed naszą erą, prehistoria, epoka, chronologia, cywilizacja

·rozumie, dlaczego dzieje ludzkości dzielą się na epoki rozumie różnicę między prahistorią a historią

·dostrzega wzajemne związki między różnymi składnikami cywilizacji

·dostrzega dysproporcje czasowe

·dostrzega związki między środowiskiem naturalnym a rozwojem form państwowych

·dostrzega podobieństwa i różnice w warunkach kształtują­cych powstanie państw

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

D

·umie wskazać na mapie położenie cywilizacji starożytnych

·umie wyjaśnić istotę podziału na lata naszej ery i przed naszą erą

·wymienia w kolejności główne epoki oraz oblicza w przybli­żeniu czas ich trwania

·umie wyjaśnić pojęcie: cywilizacja

·dzieli czynniki cywilizacji na materialne i duchowe

·stosuje uzyskaną wiedzę do współczesności poprzez przykłady

·umie określić, które cywilizacje powstały wcześniej, a które później

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. OBRAZY Z ŻYCIA STAROŻYTNYCH

I. Wiadomości

A

·zna techniki uprawy roli w Egipcie i Mezopotamii

·wie, jakie były podstawowe narzędzia stosowane w uprawie

·wie, co to był system nawadniania

·zna nazwy głównych rzek cywilizacji rolniczych (Tygrys, Eufrat, Nil)

·zna rolę komunikacji w życiu starożytnych państw

·zna rodzaje zajęć ludności miast starożytnych

·wie, jak wyglądały stroje cywilizacji starożytnych

·zna materiały, z których budowano

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

I. Wiadomości

A

·pamięta, co to były: mumia, balsamowanie, sarkofag, faraon, toga

·zna obyczaje związane z życiem codziennym (rodzina, nauka, religia, praca)

·zna rolę armii w życiu imperium rzymskiego i w starożytnej Grecji

·zna pojęcia: niewolnik, niewolnictwo, gladiator, amfiteatr, ONZ, korsarz

·wie, kim był Spartakus

¨

¨

¨

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: agora, akwedukt, forum, termy, Akropol

·dostrzega rolę wielkich rzek

·dostrzega wpływ warunków naturalnych na zajęcia ludności

·rozumie rolę morza w życiu ludów starożytnych

·rozumie wyrażenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”

·dostrzega różnice w życiu mieszkańców cywilizacji starożytnych

·rozumie zasadnicze różnice w sytuacji dzieci i kobiet, w poszcze-gólnych państwach dawniej a dziś

·rozumie rolę edukacji w życiu starożytnych społeczeństw

·rozumie przyczyny powstań niewolników w Rzymie

·dostrzega zróżnicowanie społeczeństw starożytnych

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·potrafi zaznaczyć na osi czasu wiek powstania cywilizacji starożytnych

·umie wskazać na mapie wielkie rzeki (Eufrat, Tygrys, Nil)

·zaznacza na osi czasu okres świetności Babilonu, Aten, Rzymu

·analizuje proste teksty źródłowe

·umie scharakteryzować rodzaje prac, technik rolnych oraz upraw

w Egipcie i Mezopotamii

·umie określić rolę miast starożytnych i dostrzec różnice między miastem starożytnym a współczesnym

·charakteryzuje osiągnięcia w zakresie techniki budowy dróg

·umie opowiedzieć o rozrywkach ludów starożytnych

·potrafi zainscenizować prostą scenkę przedstawiającą epizod z życia codziennego

·pisze relacje z jednego dnia przeżytego w mieście starożytnym

·przedstawia różnice w sposobie wychowania, nauczania w pań-stwach starożytnych

·ocenia różne metody wychowawcze w starożytności

·samodzielnie poszukuje informacji na temat sposobu prowadzenia walk przez Greków i Rzymian

·potrafi wskazać źródło pochodzenia niewolników i wykony­wane przez nich prace

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

III. BOGOWIE I LUDZIE

I. Wiadomości

A

·zna imiona najważniejszych bogów i bóstw

·zna tytuły utworów Homera i Wergiliusza oraz ich głównych

bohaterów

·zna treść wybranych mitów

·zna postaci: Mojżesz, Jezus, Konstantyn Wielki

¨

¨

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: sfinks, piramida, kapłan, wyrocznia, mit, Biblia, Stary i Nowy Testament, poganie, judaizm, monoteizm, politeizm

·rozumie, dlaczego mieszkańcy Egiptu i Mezopotamii oddawali cześć siłom przyrody

·dostrzega różnicę między religią Starożytnego Wschodu a Grecją

i Rzymem

·rozumie rolę kapłanów

·rozumie rolę mitów w życiu Greków

·dostrzega artystyczne piękno mitów

·rozumie znaczenie nauki Chrystusa i jego uczniów dla powstania chrześcijaństwa

·dostrzega związek między judaizmem a chrześcijaństwem

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·potrafi opowiedzieć o wierzeniach mieszkańców starożytnych państw

·rozpoznaje budowle (świątynie) oraz opisuje je

·opowiada o wyobrażeniach bogów

·umie przypisać bogom ich atrybuty i dziedzinę życia

·wskazuje na mapie Troję, Olimp, Palestynę

·wyjaśnia różnicę między politeizmem a monoteizmem

·wskazuje pozostałości kultury żydowskiej w swoim regionie

·opowiada (barwnie) wybrany mit

·odróżnia rzeczywistość mitologiczną od historycznej

·w oparciu o przykłady umie podać, jaka jest współczesna rola mitu

·wymienia przyczyny rozproszenia Żydów po świecie

·wyjaśnia przyczyny rozszerzania się chrześcijaństwa

·zaznacza na taśmie czasu narodziny Chrystusa

·wyjaśnia, co odróżniało chrześcijan od innych religii

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

IV. DZIEDZICTWO STAROŻYTNOŚCI

I. Wiadomości

A

·zna datę 776 r. p.n.e.

·zna konkurencje, które wchodziły w skład pięcioboju

·rozróżnia budowle architektury starożytnej

·umie wymieniać główne osiągnięcia nauk

·zna różne rodzaje pisma

·zna postaci: Fidiasz, Sokrates, Arystoteles, Platon, Aleksander Wielki

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

I. Wiadomości

B

·rozumie pojęcia: władza despotyczna

·demokracja

·obywatel

·miasto-państwo

·Zgromadzenie Ludowe

·republika

·konsul, senat, trybun ludowy, cesarz, legion

·rzeczpospolita

·tragedia-komedia

·igrzyska, olimpiada

·kolumna, kopuła, porządek architektoniczny

·antyk

·płaskorzeźba

·łuk triumfalny

·cyrk

·filozofia

·kodeks

·języki romańskie

·dostrzega różnicę między różnymi formami sprawowania władzy (republika, demokracja, władza despotyczna)

·dostrzega różnice i podobieństwa między demokracją współczesną

a antyczną

·rozumie rolę igrzysk olimpijskich w życiu Greków

·rozumie wkład ludów starożytnych w rozwój cywilizacji

·rozumie znaczenie prawa w życiu społeczeństw starożytnych

i współczesnych

·dostrzega znaczenie pisma w życiu ludzi i rozwoju cywilizacji

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·potrafi operować poznanymi pojęciami

·umie omówić rolę, jaką pełniły poszczególne instytucje państwowe

·podaje przykłady stosowania w najbliższym otoczeniu procedur demokratycznych (samorząd szkolny)

·potrafi zaznaczyć na taśmie czasu: pierwsze igrzyska, powstanie teatru

·wskazuje na mapie Olimpie, zasięg terytorialny imperium

rzymskiego, zasięg języka łacińskiego i greckiego

·wyszukuje przykłady świadczące o obecności greki i łaciny

we współczesnym świecie

·samodzielnie ocenia i określa wkład starożytnych w postęp cywilizacji

·wyszuka przykłady o doskonałości prawa rzymskiego

·potrafi dostrzec wynalazki ludów starożytnych we współczesnym świecie

·dostrzega naśladownictwo wzorów antycznych w późniejszych architekturach

·wykonuje album „Zabytki architektury starożytnej”

·wskazuje różnice i podobieństwa między igrzyskami

starożytnymi a współczesnymi

·bierze aktywny udział w dramie na dany temat

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

ŚREDNIOWIECZE

I. NARODZINY EUROPY

I. Wiadomości

A

·wylicza plemiona słowiańskie, polskie

·wymienia współczesne państwa europejskie, w których większość ludności stanowią Słowianie

·wylicza spadkobierców Karola Wielkiego

·wymienia korzyści płynące z przyjęcia chrześcijaństwa

·pamięta daty: 395 r., 476 r., 1453 r.

¨

¨

¨

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: barbarzyńca, monarchia, plemię, misja, pogaństwo, chrystianizacja, herezja, kryzys, upadek, cesarz, cesarstwo

·wie, jaki istniał związek między monarchią a papiestwem

·wie, dlaczego rozpadła się monarchia Karola Wielkiego

·wie, w jaki sposób powstały pierwsze państwa słowiańskie

·wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla umocnienia państwa polskiego

·rozumie, że przejście z jednej epoki w drugą dokonuje się stopniowo

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·wskazuje na mapie obszar podzielonego cesarstwa oraz ich stolicę

·określa skutki najazdów barbarzyńskich

·wskazuje na mapie obszar monarchii Karola Wielkiego oraz państw powstałych z jego podziału

·wskazuje, co z dorobku monarchii karolińskiej przyjęła średniowieczna Europa, w tym również Polska

·wskazuje na mapie pierwotne siedziby Słowian oraz podać, do której grupy zaliczają się plemiona polskie

·wskazuje pierwsze plemiona polskie

·interpretuje fragmenty kroniki Galla Anonima

·zaznacza na taśmie chronologicznej daty omawianych wydarzeń

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

D

·sprawnie posługuje się poznanymi pojęciami w sytuacjach problemowych

·umie przeanalizować przyczyny rozpadu monarchii Karola Wielkiego

·umie ocenić znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego

·potrafi porównać monarchię Karola Wielkiego z monarchią pierwszych Piastów

·krytycznie odnieść się do polityki prowadzonej przez Bolesława Chrobrego poprzez wyjaśnienie, w jaki sposób ekspansjonistyczna polityka zaszkodziła krajowi

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

II. ROLA RELIGII W ŚREDNIOWIECZU

I. Wiadomości

A

·zna postaci: Mahomet, Allach, Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, Jadwiga, Władysław Jagiełło

·zna daty: 622, 966, 1000, 1025, 1138, 1320, 1364, 1385, 1410, 1466

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: chrystianizacja, obyczaj, obrzęd, papież, katolicyzm, relikwia, prawosławie, cerkiew, patriarcha, muzułmanin, islam, krzyżowiec, wyprawa krzyżowa, Koran, meczet, jałmużna

·wyjaśnia, na czym polegała chrystianizacja, kto zajmował się krzewieniem chrześcijaństwa

·ilustruje, że proces chrystianizacji odbywał się przez dłuższy czas

i dokonuje się nadal

·wyjaśnia, na czym polegała rola papieża w średniowieczu i obecnie

·ilustruje przebieg wypraw krzyżowych

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·gromadzi informacje na temat św. Wojciecha, opowiada o jego życiu i czynach

·odszukuje informacje na temat innych misjonarzy, rejonów ich działania, wskazuje na mapie trasy ich wypraw misyjnych

·wskazuje na mapie rejony, w których zdobyło przewagę prawosławie oraz określa, jakie kraje leżą obecnie na tym terenie

·wskazuje na mapie kraje opanowane przez wyznawców islamu, tereny, o które toczyły się walki w czasie wypraw krzyżowych

·wskazuje na mapie Mekkę, Medynę, Gniezno, Kraków

¨

¨

¨

¨

¨

D

·wyjaśnia współczesne stosunki między katolicyzmem i prawo-sławiem

·wykrywa i ocenia podobieństwa i różnice między katolicy­zmem

a prawosławiem, między chrześcijaństwem a islamem

·ocenia akcję misyjną (i rezultaty) św. Wojciecha

·ocenia przyczyny, skutki i znaczenie wypraw krzyżowych

¨

¨

¨

¨

III. OŚWIATA, NAUKA I SZTUKA W ŚREDNIOWIECZU

I. Wiadomości

A

·wymienia Jana Gutenberga i dziejopisarzy: Jana Długosza, Wincentego Kadłubka

·zna znacznie daty: 1364 r.

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: budownictwo sakralne i świeckie, styl romański, gotycki, witraż, rozeta, kopuła, sklepienie, łuk, uniwersytet, rektor, żak, klasztor, teologia, wydział, filozofia, dziejopisarstwo (roczniki, kroniki, żywoty świętych), kultura łacińska, szlachta, herby, stany społeczne, dwór, zamek, turniej, pasowanie na rycerza, cech, eksponat, katedra, pergamin

· rozróżnia style: romański, gotycki

·ilustruje obyczaje i zwyczaje stanów społecznych

·wyjaśnia, jak powstał stan szlachecki

·ilustruje, jak powstało miasto, jak ono wyglądało

·opowiada, jak wyglądała nauka na uniwersytecie

·przedstawiawybrane elementy kultury dworskiej

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

II. Umiejętności

C

·wskazuje na mapie największe średniowieczne miasta i uniwersytety

·rysuje charakterystyczne detale sztuki romańskiej i gotyckiej

·samodzielnie poszukuje podstawowych wiadomości o pierwszym polskim uniwersytecie

·porównuje kroniki z rocznikiem

·posługuje się i analizuje herbarze

¨

¨

¨

¨

¨

D

·zaznacza różnicę między sztuką średniowieczną a współczesną

·porównuje kształcenie w średniowieczu do kształcenia współczesnego

·ocenia wpływ kultury rycerskiej na kulturę szlachecką (herby, obyczaje)

·dostrzega we współczesnej architekturze miast elementy (struktury) stylu gotyckiego i romańskiego

¨

¨

¨

¨

IV. DZIEŃ CODZIENNY

I. Wiadomości

A

·wylicza narzędzia uprawy ziemi w średniowieczu

·wymienia różne rodzaje rzemiosł w średniowieczu

¨

¨

B

·rozumie pojęcia: stan, senior, wasal, trójpolówka, pańszczyzna, czynsz, rzemiosło, cech, czeladnik, epidemia, mistrz, targ, jarmark, rynek, przywilej, lokacja, sołtys, wolnizna, wymiana handlowa, sukiennice

·wyjaśnia, co to jest podział stanowy

·ilustruje życie wsi średniowiecznej

·opisuje rolę sołtysa w średniowieczu

·wyjaśnia opis drogi od ucznia do mistrza

·wyjaśnia znaczenie cechów w dziedzinie religijnej, społecznej, militarnej

·wyjaśnia znaczenie wymiany handlowej w średniowieczu

·opowiada o życiu ludzi w średniowieczu

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

II. Umiejętności

C

·rysuje schemat przedstawiający hierarchię społeczeństwa średniowiecznego

·opowiada o sposobach uprawy w średniowieczu

·porównuje sposób zdobywania zawodu w średniowieczu ze współczesnością

·wskazuje na mapie główne szlaki handlowe w średniowiecz­nej Europie

·porównuje życie w średniowiecznym mieście ze współczesnością

¨

¨

¨

¨

¨

1

K

P

R

D

W

II. Umiejętności

D

·wskazuje różnice prawne pomiędzy stanami

·objaśnia, na czym polegała nierówność w stosunkach między ludźmi epoki średniowiecza

·analizuje proces zakładania wsi

·dowodzi, jaki postęp dokonał się w rolnictwie od średnio­wiecza do współczesności

·wskazuje w swojej najbliższej okolicy ślady osadnictwa średniowiecznego w postaci nazw miejscowości

·wykrywa elementy tradycji rzemieślniczych we współcze­snym życiu miasta

·dostrzega różnicę między handlem średniowiecznym a współ-czesnym

·wyjaśnia przyczyny częstych klęsk (epidemie)

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

¨

Poziom

Ocena

K

K+ P

K+ P + R

K+ P + R + D

K+ P + R + D + W

Dopuszczająca Dostateczna

Dobra

Bardzo dobra

Celująca

1

K

P

R

D

W

II. Umiejętności

C

D

•   opowiada o zmianach w wyglądzie miast w XIX w. w wyniku rozwoju przemysłu

•   opowiada, jak warunki życia ludzi zmieniaj“ się w wyniku

rozwoju cywilizacji

•   wykonuje słownik wynalazków, które uczyniły życie ludzi

wygodniejszym

•   porównuje warunki życia w poszczególnych zaborach

•   uzasadnia, dlaczego Kraków był centrum kultury polskiej

w XIX w.

•   określa, pod jakim zaborem znajdowała się miejscowość,

w której mieszka

•   analizuje przyczyny klęsk powstaæ narodowych

•   łączyhistorię najbliższej okolicy z polskimi powstaniami

narodowymi

•   ocenia zasługi twórców kultury w umacnianiu polskości

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

V. MIĘDZY DEMOKRACJĄ A DYKTATURĄ

I. Wiadomości

A

•   pamięta daty: 1914, 11 XI 1918, 15 VIII 1920,

1 września 1939, 17 IX 1939, 8 V 1945

•   pamięta daty: 1917, 1919-1921, 1 VIII 1944, 1981, 1989

•   pamięta daty: 1922, 1933, 6 IX 1945, 1956, 1968, 1980

•   pamięta daty: 1949, 1955

•   zna postaci: Józef Piłsudski, Hitler, Stalin, Lech Wałęsa,

Jan Paweł II

•   zna postaci: Lenin, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski,

Władysław Sikorski

•   zna postaci: Benito Mussolini, Tadeusz Mazowiecki, Michaił Gorbaczow

■

■

■

■

■

■

■

B

•   rozumie pojęcia: dyktatura, obóz koncentracyjny, okupant

•   rozumie pojęcia: ententa, państwa centralne, komunizm,

faszyzm, koalicja antyhitlerowska, bomba atomowa, NATO, Układ Warszawski

•   rozumie pojęcia: bolszewicy, plebiscyt, nazizm, stalinizm,

żelazna kurtyna

•   rozumie pojęcia: swastyka, zimna wojna

•   rozumie pojęcie: Generalna Gubernia

•   wymienia przyczyny wybuchu I wojny światowej i jej skutki

•   omawia, na jakich zasadach opierał się ustrój wprowadzony w Rosji w 1917 r.

•   wyjaśnia znaczenie działalności i walk Polaków dla odzyskania niepodległości

•   wyjaśnia, dlaczego 11 XI i 15 VIII są obchodzone jako

święta państwowe

•   omawia różnice między państwem demokratycznym

a totalitarnym

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Poziom

Ocena

K

K + P

K + P + R

K + P + R + D

K + P + R + D + W

Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra Celująca