Lp.

Temat. Treści programowe

Cele szczegółowe (operacyjne)

Poziom

wymagań

Środki dydaktyczne

Metody

P

PP

- określić znaczenie symboli  
  narodowych (godło, flaga, hymn)

- opowiedzieć o pochodzeniu hymnu

  i wyrecytować jego słowa (lub  
  zaśpiewać)

- przedstawić krainy geograficzno-
  -historyczne Polski i wskazać ich 
  zróżnicowanie.

v

v

v

DZIAŁ III. HISTORIA MOJEGO REGIONU

10.

Historia i legenda mojej miejscowości (ER)

• Położenie
  geograficzne, nazwa

 i herb miejsco­wości

• Najważniejsze  
  wydarzenia  
  historyczne

  w  dziejach regionu

  i miejscowości

• Legendy miejscowe

  i regionalne

Uczeń potrafi:

- pokazać na mapie swoją
  miejscowość

- nazwać krainę geograficzno-

  -historyczną, w której mieszka

- przedstawić ukształtowanie terenu
  swojej miejscowości i jej okolic

- opowiedzieć legendę związaną

 z nazwą miejscowości lub jej herbem

- opisać lub narysować herb swojej
  miejscowości (lub stolicy regionu)

- przedstawić najważniejsze dla
 miejscowości lub regionu wydarzenia
  historyczne

- wskazać wkład miejscowości, 
  regionu w rozwój kraju

- przedstawić związek miejscowości,
  regionu z dziejami ojczystymi.

v

v

vvv

   v

vv

• mapa Polski, atlas
  historyczny, geogra­ficzny

• ilustracje przedsta­wiające
  herb miejscowości lub herby
  miast polskich

• dokumenty i ilustracje  

  przedsta­wiające miejscowość    
  i region

pogadanka, inscenizacja legendy, wywiad z rodzicami lub wybranymi mieszkańcami miejscowości

1 1.

Czym szczyci się moja miejscowość (mój region) (ER)

• Najciekawsze zabytki miejscowości (regionu) • Atrakcje turystyczne    
  i przyrodnicze

• Wybitni Polacy i ich
  związek z miejscowo­
  ścią i regionem 
  (historia i teraźniej­-
  szość)

Uczeń potrafi:

- wymienić i rozpoznać zabytki 
  znajdujące się w miejscowości
  (lub regionie)

- wskazać i nazwać miejsca cieka-
  we pod względem turystycznym

  i przyrodniczym (w swojej  
  miejscowości lub regionie)

- opowiedzieć o ciekawych
  ludziach, którymi szczyci się 
  miejscowość lub region

- ukazać związek wybitnych
  Polaków z daną miejscowością
  lub regionem

- przygotować (zaplanować) trasę
  wycieczki do ciekawych zakątków
  miejscowości.

v

v

v

v

v

• ilustracje, zdjęcia przedsta-
  wiające zabytki miejscowości

  i regionu

• źródła dokumentują­ce
  działalność ludzi w regionie

• mapy, przewodniki turysty-
  czne, słowniki

praca w gru-pach pod kierunkiem nauczyciela, wycieczka po miejscowości, wywiad z cie-kawym czło-wiekiem

DZIAŁ IV. CZAS W HISTORII

12.

Jak dawniej ludzie mierzyli czas

• Jednostki pomiaru 
  czasu

• Dawne sposoby oraz
  przyrządy do mierze-
  nia i określania czasu

• Zegary i kalendarze

• Współczesne
  sposoby i przyrządy
  pomiaru czasu

Uczeń potrafi:

- przedstawić sposoby określania
  czasu minionych wydarzeń (przed
  wynalezieniem kalendarza i zegara,
  np. zmiana pór roku, dnia i nocy)

- wymienić jednostki podziału zega-­
  rowego (np. doba, godz., min., sek.)

- nazwać przyrządy służące do
  mierzenia i określania upływu czasu
  (np. klepsydra, zegar słoneczny itd.)

- odróżnić i nazwać dawne i współ-
  cze­sne czasomierze (wymienić
 najbar­dziej znane na świecie zegary) - wskazać związek powstawania
  kalendarzy i zegarów z obserwacją
  przyrody oraz ruchem słońca

  i księżyca.

v

v

v

v

v

• plansze i przeźrocza ilustru-
  jące przyrządy do mierzenia

  czasu

• egzemplarze współczesnych
  czasomierzy (zegary,
  kalendarze

• ilustracje przedstawiające
  dawne kalendarze

pogadanka ilustrowana pokazem lub praca pod kierunkiem

Lp.

Temat. Treści programowe

Cele szczegółowe (operacyjne)

Poziom

wymagań

Środki dydaktyczne

Metody

P

PP

16.

W biskupińskiej osadzie

• Odkrycie grodu

w Biskupinie

• Położenie i wygląd

osady

• Życie codzienne

  mieszkańców 
  Biskupina

Uczeń potrafi:

- wskazać na mapie Biskupin

(bądź pobliskie miasto - Gniezno)

- przedstawić okoliczności odkrycia

osady

- opowiedzieć o wyglądzie osady

- przedstawić warunki życia

mieszkańców Biskupina

- przedstawić zajęcia mieszkańców

osady

- opowiedzieć o wierzeniach

mieszkańców

- przygotować folder zapraszający

do zwiedzenia Biskupina lub scenkę

przedstawiającą wywiad

z przewodnikiem po Biskupinie.

• mapa, atlas

• podręcznik

• zdjęcia, plansze

przedstawiające

Biskupin

praca w grupach

pod kierunkiem,

inscenizacja

DZIAŁ VI. ŻYCIE CODZIENNE W DAWNEJ POLSCE I DZISIAJ

17.  

W kręgu władców od X do XII w.

• Władca - jego prawa

i obowiązki

• Insygnia koronacyj-
   ne, symbole władzy

• Dwór władcy - krąg

współpracowników

• Pierwsze urzędy

• Wojsko w służbie

  władcy

Uczeń potrafi:

- przedstawić prawa i obowiązki

władcy

- wymienić pierwsze urzędy (kasztelan

i wojewoda) i określić zakres ich

obowiązków

- wskazać przyczyny ścisłej
  współpracy

władcy oraz urzędników

- opowiedzieć o obowiązkach sił

zbrojnych

- opowiedzieć o funkcjonowaniu dworu

królewskiego

- nazwać insygnia koronacyjne

i symbole władzy (diadem książęcy,

korona królewska, jabłko, berło)

v

v

v

v

v

v

• ilustracje, przeźro-
  cza, plansze:
  przedstawiające
  królów i książąt
  polskich, ukazujące
  symbole  i insygnia
  koronacyjne, wygląd

woja (pieszego

lub zbrojnego)

• podręcznik

pogadanka, praca pod kierunkiem,

programowa

(z użyciem

podręcznika)

18.

Wśród mieszkańców

grodu i podgrodzia od X do XII w.

• Miejsca powstawania

grodów

• Wygląd, funkcja

i znaczenie grodów

• Zajęcia mieszkań-
  ców grodu i pod-
  grodzia

• Pierwsze grody na

  ziemiach polskich

Uczeń potrafi:

- wskazać i omówić miejsca

powstawania grodów

- opisać wygląd grodu i wskazać jego

elementy obronne

- przedstawić funkcje grodu

i podgrodzia

- opowiedzieć o zajęciach mieszkań-
  ców grodu i podgrodzia

- wskazać na zróżnicowanie społeczne

mieszkańców grodu (książę, drużyna, dwór książęcy) i podgrodzia

(rzemieślnicy, ludność zajmująca się

rolnictwem)

- wskazać na mapie Polski Lednicę,

Poznań, Gniezno, Kraków

- przedstawić znaczenie grodu jako

ośrodka życia politycznego,

gospodarczego i kulturalnego

- wyjaśnić pojęcia: gród, podgrodzie.

v

v

v

v

v

v

v

v

• podręcznik

• mapa Polski

• atlas historyczny

• plansze

• ilustracje, przeźro-

cza przedstawiające

wygląd, położenie

grodu i podgrodzia,

zajęcia mieszkańców

pogadanka, praca

pod kierunkiem

nauczyciela,

programowa

(z użyciem

podręcznika)

19.

W murach klasztornych

od X do XV w.

• Przyjęcie chrześci-
  jaństwa i rozwój
  organizacji kościelnej

• Zakony i ich zadania

• Usytuowanie i wy-
  gląd klasztoru

Uczeń potrafi:

- przedstawić znaczenie przyjęcia 
  chrztu przez Polskę

- opowiedzieć o początkach
  organizacji kościelnej w Polsce i roli
  zakonników

- opisać wygląd zakonnika

v

v

v

• materiał ilustrujący

wygląd klasztoru

i zajęcia zakonników,

wygląd zakonnika,

tekst źródłowy

dotyczący reguły

zakonnej,

pogadanka, praca

pod kierunkiem

nauczyciela,

gra symulacyjna

Nr lekcji

Temat

1.

Jak mierzymy czas w historii?

2.

Epoki w dziejach ludzkości.

3.

Prehistoria - nauka o życiu pierwszych ludzi. Lub Z wizytą w muzeum.

STAROŻYTNOŚĆ

I. “Życie społeczeństw starożytnych"

4.

Narodziny pierwszych cywilizacji i państw.

5.

Praca podstawą cywilizacji starożytnych - rolnicze cywilizacje Wschodu.

6. 7.

W górzystych krajach śródziemnomorskich.

W miastach starożytnych.

8/9.

lycie codzienne w starożytności.

10/11.

lycie rodzinne w starożytności.

12.

W szkole greckiej i rzymskiej.

13. 14.

Niewolnictwo - życie niegodne człowieka.

Lekcja powtórzeniowa - Życie codzienne ludzi w starożytności.

15.

Pisemny sprawdzian wiadomości.

II. “Bogowie i ludzie"

16.

Bogowie Egiptu i Mezopotamii.

17/18.

Wśród greckich i rzymskich bogów.

19.

Mity - opowieści o bogach i bohaterach.

20. 21.

Mitologia Rzymian naśladownictwem greckich opowieści.

Religia żydowska.

22.

Narodziny religii chrześcijańskiej.

23.

Lekcja powtórzeniowa - W świecie bogów i herosów.

24.

“Zamiast sprawdzianu" - Turniej mitologiczny.

III. “Dziedzictwo starożytności"

25.

Na dworze faraona i w demokratycznych Atenach.

26.

Ustrój republiki rzymskiej.

27.

Rządy w starożytności i współcześnie.

28. 29. 30. 31.

Rozrywki starożytnych i współczesnych - teatr.

Sport wczoraj i dziś.

Architektura grecka wzorem dla późniejszych pokoleń.

Budowniczowie rzymscy.

32.         Dorobek materialny i naukowy cywilizacji Wschodu.

33. 34.

Greccy filozofowie i rzymscy prawnicy.

Pismo, języki starożytne i współczesne.

35.

Lekcja powtórzeniowa - Dziedzictwo starożytności.

36.

Pisemny sprawdzian wiadomości.

ŚREDNIOWIECZE

IV. “Wizerunek średniowiecznej Europy"

37.

Upadek Imperium Romanum.

38.

Narodziny nowej epoki - średniowiecza.

39.

Rozłam chrześcijaństwa w XI wieku.

40.

Narodziny i rozwój islamu.

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

ŻYCIE SPOŁECZEŃSTW STAROŻYTNYCH

1.

Jak mierzymy czas w historii?

- podstawowe jednostki podziału czasu, - podział dziejów na epoki historyczne

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcie: wiek.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcie. Potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu daty wydarzeń, które stanowią początek kalendarza chrześcijan.

- obliczyć, ile lat upłynęło od danego wydarzenia p.n.e. lub n.e. do czasów współczesnych.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, taśma czasu,

- pogadanka, rozmowa nauczająca, ćwiczenia z taśmą czasu

wiek, chronologia

2.

Epoki w dziejach ludzkości.

- podział dziejów na epoki historyczne

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcie: epoka,

- nazwy epok historycznych: prehistoria, starożytność, średniowiecze, nowożytność.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia. Potrafi: - wymienić kolejność epoki: prehistoria, starożytność, średniowiecze, nowożytność, czasy najnowsze,

- umieścić na taśmie czasu okresy trwania ww. epok

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, taśma czasu,

- pogadanka, rozmowa nauczająca, ćwiczenia z taśmą czasu

epoka

3.

Prehistoria - nauka o życiu pierwszych ludzi.

1

4.

Narodziny pierwszych cywilizacji i państw.

- czynniki decydujące o powstaniu cywilizacji, - ukształtowanie organizacji państwowych,

- materialne i duchowe czynniki składowe cywilizacji

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcie: cywilizacja.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie wynalezienia pisma dla powstania cywilizacji.

Potrafi: - określić materialne i duchowe składniki cywilizacji,

- opowiedzieć, jak kształtowały się pierwsze państwa, - wyjaśnić różnicę między koczowniczym a osiadłym trybem życia,

- uszeregować chronologicznie epoki: kamienia, brązu, żelaza.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, różne przedmioty, które można zaprezentować jako dorobek cywilizacyjny, przeźrocza, taśma czasu, - pogadanka, rozmowa nauczająca, ćwiczenia z taśmą czasu, pokaz

cywilizacja

5.

Praca podstawą cywilizacji starożytnych - rolnicze cywilizacje Wschodu.

- rolnicze cywilizacje Wschodu,

- położenie cywilizacyjne starożytnego Wschodu,

- środowisko geograficzne,

- początki poszczególnych cywilizacji

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - nazwy pierwszych cywilizacji. Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- rolę wielkich rzek w powstaniu cywilizacji - związki między warunkami naturalnymi i ich wpływem na powstanie cywilizacji.

Potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu okres powstania poszczególnych cywilizacji,

- wskazać na mapie starożytne cywilizacje Wschodu: Chiny, Egipt, Mezopotamię, Indie i określić ich położenie geograficzne,

- wskazać na mapie wielkie rzeki: Nil, Tygrys, Eufrat.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, atlasy historyczne, przeźrocza, zdjęcia, ilustracje przedstawiające krajobrazy omawianych państw, - praca z mapą, rozmowa nauczająca, pokaz

6.

W górzystych krajach śródziemno­morskich.

- Grecy i Rzymianie doskonałymi żeglarzami

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - nazwy starożytnych państw położonych nad Morzem Śródziemnym. Rozumie: - wyżej wymienione nazwy,

- wpływ warunków naturalnych na zajęcia ludności, - rolę morza w życiu ludów starożytnych.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa, atlasy historyczne, przeźrocza, zdjęcia, ilustracje przedsta­wiające krajobrazy omawianych państw, taśma czasu,

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

Potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu wiek, w którym powstały Grecja i Rzym,

- wskazać na mapie Grecję, Rzym, Fenicję, Palestynę oraz określić ich położenie geograficzne,

- określić podstawowe zajęcia ludności basenu Morza Śródziemnego.

- praca z mapą, taśmą czasu rozmowa nauczająca, pokaz

7.

W miastach starożytnych.

- rola miast starożytnych,

- Babilon w XVII w. p.n.e., - w starożytnych Atenach i Rzymie

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: agora, terma, akwedukt, Akropol, Forum Romanum, - datę 753 r. p.n.e.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie wyrażenia “wszystkie drogi prowadzą do Rzymu".

Potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu okres świetności Babilonu, Aten, Rzymu,

- określić rolę miast starożytnych,

- wskazać na mapie Babilon, Ateny, Rzym,

- omówić czynniki ułatwiające i utrudniające życie w miastach starożytnych,

- opowiedzieć o architekturze Akropolu i Forum Romanum,

- dostrzec różnice między miastem starożytnym a współczesnym.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, taśma czasu, plansze, widokówki przedstawiające Ateny, Rzym, pudełka po zapałkach, brystol, kolorowy papier i inne elementy przydatne do wykonania makiety Akropolu lub Forum Romanum, - praca z mapą, rozmowa nauczająca, pokaz, ćwiczenia z taśmą czasu, praca w grupach - wykonanie makiety Akropolu lub Forum Romanum.

agora, terma, akwedukt, Akropol, Forum Romanum, 753 r. p.n.e.

8/9.

Życie codzienne w starożytności.

- domostwa, ubiór,

- jedzenie i rozrywki ludów Wschodu oraz Greków i Rzymian

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: toga, hetera,

- z jakich materiałów budowali domy mieszkańcy Wschodu,

- jak wyglądały stroje mieszkańców Wschodu oraz Greków i Rzymian.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- z czego wynikały różnice w życiu mieszkańców Mezopotamii i Egiptu.

- wpływ zamożności mieszkańców Grecji i Rzymu na styl ich życia.

Potrafi: - opowiedzieć o różnicach w życiu bogatych i biednych mieszkańców Mezo­potamii i Egiptu oraz Grecji i Rzymu,

- na podstawie ilustracji rozpoznać dom Egipcjanina, Greka i Rzymianina,

- opisać wygląd mieszkań w Grecji i Rzymie,

- opisać ubiory Egipcjan, Greków i Rzymian,

- opowiedzieć o rozrywkach ludzi w starożytności.

2

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, widokówki, zdjęcia przedsta­wiające współczesny krajobraz Wschodu, kości do gry, warcaby, materiał do upięcia togi, teksty źródłowe opisujące życie starożytnych Greków i Rzymian,

- praca z mapą, rozmowa nauczająca, pokaz, praca w grupach, - gra w kości, warcaby, przygotowanie dziennego jadłospisu Egipcjanina, praca z tekstem źródłowym, pokaz, praca w grupach, elementy dramy

toga, hetera

10/ 11.

Życie rodzinne w starożyt­ności.

- dzieciństwo,

- szkoły w Grecji i Rzymie,

- uroczystości rodzinne - obyczaje małżeńskie,

- obrzędy pogrzebowe

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: balsamowanie, mumia, sarkofag, faraon,

- obyczaje związane z narodzinami i pogrzebem w Grecji i Rzymie.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- zasadnicze różnice w sytuacji dzieci i kobiet starożytności i współcześnie.

- konieczność zmian w sposobie kształcenia wynikającą m.in. z postępu cywilizacyjnego.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji,

2

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, teksty źró­dłowe przedstawiające życie rodzinne i szkol­ne w starożytności,

- rozmowa nauczająca, praca z mapą, praca z tekstem źródło­wym, materiałem ilustracyjnym, praca w grupach, elementy dramy - “W egipskiej rodzinie", “W szkole w Atenach, Sparcie i Rzymie"

balsamowanie, mumia, sarkofag, faraon

12.

W szkole greckiej i rzymskiej.

1

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

- przypisać bogom ich atrybuty i dziedziny życia, którymi się opiekowali - wskazać na mapie Olimp,

- opowiedzieć, w jaki sposób Grecy i Rzymianie oddawali cześć bogom.

19.

Mity - opowieści o bogach i bohaterach.

- pojęcie i rola mitów w religii starożytnej, - wybrane mity greckie, - literatura grecka oparta na mitologii - dzieła Homera

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcie: mit, - tytuły utworów Homera, - dwa lub trzy wybrane mity,

- głównych bohaterów Iliady, Odysei. Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- rolę mitów w życiu Greków,

- symboliczne znaczenie wyrażeń: “pięta Achillesowa", “koń trojański".

Potrafi: - opowiedzieć dwa lub trzy wybrane przez siebie mity,

- dostrzec różnicę między rzeczywi­stością mitologiczną a historyczną,

- wskazać na mapie Troję.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, rekwizyty przygotowane przez poszczególne zespoły do inscenizacji mitu, Mitologia J. Parandowskiego, fragment Iliady Homera, atlasy historyczne,

- praca z podręcznikiem, mapą, opowiadanie praca w grupach, inscenizacja

20.

Mitologia Rzymian naśladowni­ctwem greckich opowieści.

- wpływ mitów greckich na literaturę rzymską - Eneida,

- wybrane mity rzymskie

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - tytuł utworu Wergiliusza,

- głównych bohaterów Eneidy.

Rozumie: - rolę mitów w życiu Rzymian, Potrafi: - opowiedzieć o dziejach Eneasza,

- dostrzec różnicę między rzeczywistością mitologiczną a historyczną.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, rekwizyty przygotowane przez poszczególne zespoły do inscenizacji mitu, atlasy historyczne, - praca z podręczni­kiem, mapą, opowia­danie, praca w grupach, iscenizacja

21.

Religia żydowska.

- działalność i nauki Jezusa i jego uczniów, - podstawowe zasady chrześcijaństwa,

- rozszerzenie się chrześcijaństwa na inne obszary wokół Morza Śródziemnego

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: Biblia, Stary i Nowy Testament, apostoł, judaizm, poganin, - postaci: Mojżesz, Jezus, Konstantyn Wielki, - inne określenia dla narodu żydowskiego - Izraelici, Hebrajczycy.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie nauki Chrystusa i jego uczniów dla powstania nowej religii.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi   w trakcie lekcji,

- zaznaczyć na taśmie czasu datę narodzin Chrystusa,

- wskazać na mapie Palestynę, określić jej położenie geograficzne,

- opowiedzieć o prześladowaniach chrześcijan.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, Biblia, atlasy historyczne, taśma czasu, - praca z podręcznikiem, mapą, tekstem źródłowym

Biblia, Stary Nowy Testament, apostoł, judaizm, poganin, Mojżesz, Jezus, Konstantyn Wielki, określenia: Izraelici, Hebrajczycy

22.

Narodziny religii chrześcijańskiej.

1

23.

Lekcja powtórzeniowa - W świecie bogów i herosów.

1

24.

“Zamiast sprawdzianu" - Turniej mitologiczny.

1

DZIEDZICTWO STAROŻYTNOŚCI

25.

Na dworze faraona i w demokra­tycznych Atenach.

- despotyzm w Egipcie,

- demokracja w Grecji

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: władza despotyczna, demokracja, obywatel, miasto-państwo, zgromadzenie ludowe.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia - podstawową różnicę między władzą despotyczną w Egipcie a demokracją w Grecji.

Potrafi: - wyjaśnić różnicę między władzą despo­tyczną w Egipcie a demokracją w Grecji,

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, atlasy historyczne, tekst źródłowy Mowa Peryklesa, ilustracje przedstawiające atrybuty władzy faraona, fragment obrad Sejmu III Rzeczypospolitej,

władza despotyczna, demokracja, obywatel, miasto--państwo, zgromadzenie ludowe

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

W KRĘGU WŁADCÓW POLSKICH

41.

Mieszko I twórcą państwa polskiego.

- Mieszko I twórcą państwa polskiego,

- przyjęcie chrześcijaństwa,

- znaczenie chrztu

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: plemię, misjonarz, kronikarz,

- postaci: Mieszko I, Dobrawa, Gall Anonim, - datę: 966 r.

- nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji,

- zaznaczyć na taśmie czasu wiek, w którym Polska przyjęła chrzest,

- narysować na podstawie tekstu źródłowego fragment drzewa genealogicznego Piastów.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, taśma czasu, mapa Polski w X w., atlasy, schemat drzewa decyzyjnego, fragment kroniki Galla Anonima, - praca z podręcznikiem, atlasem, tekstem źródłowym, taśmą czasu, zeszytem ćwiczeń, rozmowa nauczająca, drzewo decyzyjne

plemię, misjonarz, kronikarz, Mieszko I, Dobrawa, Gall Anonim, 966 r.

42.

Chrzest Polski (966).

1

43/ 44.

Polska pod rządami Bolesława Chrobrego.

- zjazd w Gnieźnie,

- wzrost znaczenia Polski w czasach Bolesława Chrobrego

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: metropolia, arcybiskupstwo, koronacja, cesarz, - postaci: Bolesław Chrobry, Otton III, biskup Wojciech, -daty: 1000 r., 1025 r.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju chrześcijaństwa w Polsce i umocnienia państwa,

- znaczenie koronacji dla umocnienia państwa i podwyższenia jego rangi.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji,

- zaznaczyć na taśmie czasu daty: zjazdu gnieźnieńskiego i koronacji Bolesława Chrobrego,

- wskazać na mapie granice państwa Bolesława Chrobrego.

2

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, taśma czasu, mapa Polski w X-XI w., atlasy, fragment kroniki Galla Anonima, - praca z podręcznikiem, atlasem, tekstem źródłowym, taśmą czasu, zeszytem ćwiczeń, rozmowa nauczająca

metropolia, arcybisku­pstwo, książę, cesarz, Bolesław Chrobry, Otton III, Wojciech, 1000 r., 1025 r.

45.

Bolesław Krzyowusty i jego testament.

- testament Bolesława Krzywoustego,

- groźni sąsiedzi

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcie: senior, -datę: 1138 r.,

- postaci: Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, - postanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia - dlaczego Bolesław Krzywousty spisał testament.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi   w trakcie lekcji,

- zaznaczyć na taśmie czasu datę spisania przez Bolesława Krzywoustego testamentu, - korzystać z tablic genealogicznych Piastów,

- określić kształt terytorialny państwa polskiego w czasach Bolesława Krzywoustego i wskazać sąsiadów,

- wskazać na mapie dzielnice wyznaczone w testamencie przez Bolesława Krzywoustego.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa Polski w X-XIII w., - praca z podręcznikiem, mapą, tekstem źródłowym, rozmowa nauczająca, drzewo decyzyjne

senior, Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, 1138 r.

46.

Wzrost zagrożenia Polski w okresie rozbicia dzielnicowego.

1

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

47.

Władysław Łokietek odzyskuje koronę.

- Władysław Łokietek

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - postać: Władysław Łokietek,

- datę: 1 320 r.

Rozumie: - wkład Władysława Łokietka w odbudowę państwa polskiego.

Potrafi: - zaznaczyć na taśmie czasu wiek, w którym sprawował rządy Władysław Łokietek.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa Polski w XIV-XV w., taśma czasu, - praca z podręcznikiem, mapą, tekstem źródłowym, taśmą czasu, rozmowa nauczająca, drzewo decyzyjne

Władysław Łokietek, 1 320 r.

48.

Działalność polityczna i gospodarcza Kazimierza Wielkiego.

- Polska w czasach Kazimierza Wielkiego

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: uniwersytet, żupa,

- postać: Kazimierz Wielki,

- datę: 1 364 r.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi   w trakcie lekcji,

- zaznaczyć na taśmie czasu wiek, w którym sprawował rządy ostatni władca z rodu Piastów,

- określić, jaką rolę odgrywał uniwersytet w Krakowie w rozwoju kultury,

- przedstawić sukcesy polityki wewnętrznej i zagranicznej Kazimierza Wielkiego,

- wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego za rządów Kazimierza Wielkiego,

- korzystać z tablic genealogicznych Piastów.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa Polski w XIV-XV w., taśma czasu. - praca z podręcznikiem, mapą, taśmą czasu, tekstem źródłowym, rozmowa nauczająca, drzewo decyzyjne

uniwersytet, żupa, Kazimierz Wielki, 1 364 r.

49.

Lekcja powtórzeniowa - Polska pod rządami Piastów.

1

50.

Pisemny sprawdzian wiadomości.

1

51.

Unia Polski z Litwą.

- unia polsko-

-litewska, - Jadwiga na tronie polskim,

- konflikty z Krzyżakami

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: unia, hołd, wielki mistrz, - postaci: Jadwiga, Władysław Jagiełło,

-daty: 1385 r., 1410 r., 1466 r.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- przyczyny podpisania unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem,

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji,

- umieścić na osi czasu daty: unii polsko-litewskiej, bitwy - przedstawić konflikty polsko-krzyżackie w XIV-XV w.

- wskazać na mapie ziemie odzyskane przez Polskę i pozostające w rękach zakonu jako lenno.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa Polska w XIV XV w., taśma czasu, reprodukcje obrazów: Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski, - praca z podręcznikiem, mapą, tekstem źródłowym, rozmowa nauczająca

unia, hołd, wielki mistrz, Jadwiga, Władysław Jagiełło, 1385 r., 1410 r., 1466 r.

52/ 53.

Konflikty polsko-

-krzyżackie w czasach Jagiellonów.

2

54.

Lekcja powtórzeniowa - Dynastia Jagiellonów.

1

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

ŻYCIE SPOŁECZEŃSTWA ŚREDNIOWIECZNEGO

55.

Seniorzy

i wasale

- nowy obraz

społeczeństwa

średniowiecz-

nego.

- drabina społeczna

- seniorzy

i wasale,

- społeczeństwo

stanowe,

- prawo na straży,

porządku publicznego

Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta:

- pojęcia: pańszczyzna, stan, lenno, senior,

wasal.

Rozumie:

- wyżej wymienione pojęcia,

- różnice między prawem zwyczajowym

a pisanym, - z czego wynikała przynależność

do określonego stanu.

Potrafi:

- prawidłowo operować pojęciami

poznanymi   w trakcie lekcji,

- przedstawić obowiązki wasala

względem seniora,

- omówić proces kształtowania się

stanów,

- wskazać różnice w położeniu

poszczególnych stanów.

2

- podręcznik, zeszyt

ćwiczeń, ilustracje

przedstawiające:

stroje z epoki

średniowiecza, herby

szlacheckie,

- praca z podręcznikiem,

analiza materiału

ilustracyjnego,

pogadanka

pańszczyzna,

stan, lenno,

senior, wasal

56.

Cztery stany społeczeństwa

średnio-

wiecznego.

57.

Na dworach

monarchów

i możno-

władców.

- w średniowiecz-

nych zamkach,

- kultura dworska,

- naśladownictwo

obyczajów

dworskich

Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta:

- pojęcia: możnowładca, marszałek

dworu, etykieta dworska, turniej,

- czym zajmowali się mieszkańcy

dworów.

Rozumie:

- wyżej wymienione pojęcia,

- rolę średniowiecznych dworów jako

ośrodków kultury i sztuki.

Potrafi:

- prawidłowo operować pojęciami

poznanymi w trakcie lekcji,

- opowiedzieć o wybranych obyczajach

dworskich.

1

- podręcznik, zeszyt

ćwiczeń, ilustracje,

filmy

przedstawiające:

siedziby władców,

rozrywki

możnowładców,

- praca

z podręcznikiem,

analiza materiału

ilustracyjnego,

pogadanka, elementy

dramy

- “Na dworze

księcia"

- etykieta dworska

możnowładca,

marszałek

dworu,

etykieta

dworska,

turniej

58.

Życie

codzienne

w średnio-

wieczu.

- w średniowiecz-

nych domostwach,

- pożywienie,

rozrywki, ubiory

ludzi

średniowiecza

Po zakończonych

zajęciach uczeń pamięta:

- w jaki sposób ludzie epoki

średniowiecza spędzali czas wolny.

Rozumie:

- zależność między warunkami życia ludzi

w epoce średniowiecza a stanem ich

zamożności.

Potrafi:

- prawidłowo operować pojęciami

poznanymi w trakcie lekcji,

- opowiedzieć o warunkach życia ludzi

w epoce średniowiecza,

- rozpoznać stroje noszone w epoce

średniowiecza.

1

- podręcznik, zeszyt

ćwiczeń,

- praca

z podręcznikiem,

analiza materiału

ilustracyjnego,

wykonanie zadań

w zeszycie ćwiczeń,

pogadanka

59.

Praca na roli.

- metody uprawy

roli,

- wygląd wsi

średniowiecznej,

- zajęcia

mieszkańców

Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta:

- pojęcia: trójpolówka, żarna, metoda

żarowa,

- nazwy narzędzi wykorzystywanych do

prac polowych.

Rozumie:

- wyżej wymienione pojęcia,

- na czym polegała uprawa ziemi metodą

trój polową.

Potrafi:

- prawidłowo operować pojęciami

poznanymi   w trakcie lekcji,

- opowiedzieć o zajęciach mieszkańców

średniowiecznej wsi.

1

- podręcznik, zeszyt

ćwiczeń, materiał

ilustracyjny

przedstawiający

sceny z życia na wsi,

tekst źródłowy

- Lokacja wsi,

- praca z

podręcznikiem,

analiza materiału

ilustracyjnego,

wykonanie zadań

w zeszycie ćwiczeń,

praca w grupach,

rozmowa nauczająca

trójpolówka,

żarna,

metoda

żarowa

Nr

Temat

Treści programowe

Cele

Czas

Środki dydaktyczne

i metody

Daty, pojęcia i postaci

60.

Rozkwit rzemiosła w średnio­wieczu.

- początki rzemiosła, - rodzaje rzemiosł, - rozwój cechów, - od ucznia do mistrza.

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: rzemieślnik, cech, terminator, czeladnik, osada służebna, bractwo strzeleckie,

- nazwy rzemieślników średniowiecznych.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- znaczenie cechów w życiu mieszkańców średniowiecznego miasta.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji,

- opowiedzieć o drodze od ucznia do mistrza.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, przedmioty wykonane przez rzemieślników, ilustracje, - praca z podręczni­kiem, analiza mate­riału ilustracyjnego, wykonanie zadań w zeszycie ćwiczeń, pogadanka, elementy dramy - “Od ucznia do mistrza".

rzemieślnik, cech, terminator, czeladnik, osada służebna, bractwo strzeleckie

61.

Handel w średnio­wieczu.

- formy handlu,

- główne szlaki handlowe,

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: jarmark, kram, targ.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- rolę handlu w średniowiecznej gospodarce,

- różnice między handlem średniowiecznym a współczesnym.

Potrafi: - wskazać na mapie główne szlaki handlowe średniowiecznej Europy,

- wskazać współczesne ślady dawnego handlu.

2

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, mapa, ilustracje, - praca z podręcznikiem, analiza materiału ilustracyjnego, wykonanie zadań w zeszycie ćwiczeń, pogadanka

jarmark, kram, targ

62.

Dawne tradycje we współczes­nym rzemiośle i handlu.

ślady dawnego handlu, - dawne tradycje we współczes­nym rzemiośle i handlu

DZIEDZICTWO ŚREDNIOWIECZA

63.

W cieniu romańskich i gotyckich katedr.

- styl romański i gotycki, - sztuka gotycka w Polsce

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: styl romański, gotycki, baszta, barbakan, filar, portal, katedra,

- najważniejsze cechy stylów średniowiecznych.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- w czym przejawiał się sakralny charakter architektury średniowiecznej.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, zdjęcia, pocztówki, albumy, przeźrocza przedstawiające zabytki architektury romańskiej, gotyckiej, taśma czasu,

styl romański, gotycki, baszta, barbakan, filar, portal, katedra

64.

Architektura, sztuka romańska i gotycka w Polsce.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji, - zaznaczyć na taśmie czasu wiek, w którym rozpowszechnił się styl romański i gotycki,

wskazać zabytki architektury średniowiecznej w Polsce.

- praca z podręcznikiem, taśmą czasu, analiza materiału ilustracyjnego, wykonanie zadań w zeszycie ćwiczeń, pogadanka, wycieczka

65/ 66.

Średniowieczni dziejopisarze i ich dzieła.

- rozwój oświaty,

- średniowieczni dziejopisarze i ich dzieła,

- wynalezienie druku,

- oświata w średniowieczu,

- alchemicy - średniowieczni naukowcy

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta: - pojęcia: alchemik, pergamin, uniwersytet, siedem sztuk wyzwolonych, rocznik, kronika,

- postaci: Jan Długosz, Jan Gutenberg, Wincenty Kadłubek,

- jakie materiały wykorzystywano do pisania w średniowieczu.

Rozumie: - wyżej wymienione pojęcia,

- rolę oświaty w rozwoju państwa.

Potrafi: - prawidłowo operować pojęciami poznanymi   w trakcie lekcji,

- przedstawić współczesne zwyczaje obowiązujące na uczelniach, które nawiązują do tradycji średniowiecznej.

1

- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, - praca z podręcznikiem, wykonanie zadań w zeszycie ćwiczeń, rozmowa nauczająca, drama - prezentacja jednego ze zwyczajów obowiązujących w średniowiecznej szkole

alchemik, pergamin, uniwersytet, siedem sztuk wyzwolonych, rocznik, kronika, an Długosz, an Gutenberg, Wincenty Kadłubek

67.

Lekcja powtórzeniowa - Jak żyli ludzie w średniowieczu?

1

Nr lekcji

Temat

1.

Zajęcia organizacyjne. Zapoznanie z kryteriami oceniania.

I. U PROGU CZASÓW NOWOŻYTNYCH

2. 3.

Wielkie podróże i odkrycia geograficzne.

Wpływ odkryć geograficznych na przemiany cywilizacyjne.

4.

Humanizm - nowy styl patrzenia na świat i człowieka.

5.

Twórcy sztuki renesansowej i ich dzieła.

6.

Rozłam w Kościele katolickim - powstanie wyznań protestanckich.

7.

Konflikty religijne XVI-wiecznej Europy, a współczesny ruch ekumeniczny.

8.

Architektura i sztuka w Polsce złotego wieku.

9.

Wybitni przedstawiciele polskiego renesansu i ich wpływ na rozwój kultury narodowej.

10.

Zwiedzamy zabytki architektury renesansowej - wycieczka.

11.

Społeczeństwo polskie w XVI w.

12.

W czasach złotej wolności szlacheckiej.

13.

Lekcja powtórzeniowa - Epoka renesansu - nowy obraz świata i człowieka.

14.

Pisemny sprawdzian wiadomości.

II. BAROK PEŁEN KONTRASTÓW

15.

Filozofia, nauka i sztuka w epoce baroku.

16.

Konflikty zbrojne z Rosją w czasach Stefana Batorego.

17.

Wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją i Turcją w XVII stuleciu.

18.

Sarmatyzm - ideologia i styl życia szlachty polskiej epoki baroku.

III. MYŚLICIELE PROPONUJĄ ZMIANY

19.

Przemiany w kulturze i życiu codziennym epoki oświecenia.

20.

Osiągnięcia nauki i filozofii XVIII w.

21.

Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki.

22.

Rzeczpospolita w czasach ostatniego króla.

23.

Próby naprawy państwa w XVIII w.

24./25.

Rzeczpospolita w okresie rozbiorów.

26.

Lekcja powtórzeniowa - Wybitni myśliciele XVII—XVIII w. i ich wpływ na kształtowanie się nowego wizerunku społeczeństwa.

27.

Pisemny sprawdzian wiadomości.

IV WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.

28.

Przemiany gospodarcze i ich wpływ na tworzenie się nowej struktury społeczeństwa.

29.

Rewolucja naukowo-techniczna.

30.